PO CO DZIECIOM (I DOROSŁYM) CZAS WOLNY? PEŁNI ON WAŻNE FUNKCJE:
-odpoczynkowa, tj. regeneracja sił fizycznych i psychicznych,
-rozrywkowa, która sprawia przyjemność,
-działalność społeczna o charakterze dobrowolnym i bezinteresownym,
-rozwój zainteresowań i uzdolnień jednostki przez zdobywanie wiedzy i amatorską działalność artystyczną, techniczną, naukową czy sportową,
-kreatywna, czyli zaspokajanie własnych zainteresowań, aspiracji, umiejętności, odkrywanie własnych talentów i uzdolnień
-rekreacyjna, czyli wypoczynek, rozrywka i zabawa,
-kształcąca, która polega na rozwijaniu własnych zainteresowań nauką oraz techniką, kształtowaniu postaw naukowo-badawczych dzieci i młodzieży,
-opiekuńcza, dążącą do zaspokojenia najważniejszych potrzeb dzieci i młodzieży, zapobiegającym czynnikom, które zagrażają życiu i zaburzają rozwój, jak również wyrównują i kompensują braki rozwojowe bądź niedomagania rodziny,
-integracyjna, która skierowana jest na przybliżaniu się do siebie dzieci, młodzieży, dorosłych, zamieszkujących dane osiedle, dzielnicę, wieś,
-środowiskowa, która ma na celu m.in. podnoszenie poziomu kultury pedagogicznej społeczności lokalnej, aktywizowanie do podejmowania działalności opiekuńczo-wychowawczej i kulturalno-oświatowej.
CO NA TO PRAWO?
Konwencja o prawach dziecka przyjętej przez ONZ 20 listopada 1989 Art. 31:
„Państwa-Strony uznają prawo dziecka do wypoczynku i czasu wolnego, do uczestniczenia w zabawach
i zajęciach rekreacyjnych, stosownych do wieku dziecka, oraz do nieskrępowanego uczestniczenia w życiu kulturalnym i artystycznym. Państwa-Strony będą przestrzegały oraz popierały prawo dziecka do wszechstronnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i artystycznym oraz będą sprzyjały tworzeniu właściwych
i równych sposobności dla działalności kulturalnej, artystycznej, rekreacyjnej oraz w zakresie wykorzystania czasu wolnego”.
RODZAJE ZABAW:
-zabawa dydaktyczna, której celem jest rozwijanie zdolności poznawczych. Jest przygotowana przez osobę dorosłą nastawiona na rozwiązanie zadania. Do takich zabaw zalicza się: loteryjki, układanki, rebusy, krzyżówki jak również gry stolikowe, np. chińczyk, domino, warcaby.
-zabawa konstrukcyjna, jej celem jest oswajanie dziecka z wykonywaniem zadań, pracą. Polega ona budowaniu różnych obiektów z klocków lub innych elementów np. domów, maszyn, zagród, środków lokomocji .
-zabawa ruchowa , wymagającą od osób biorących w niej udział częstych zmian miejsca, pozycji. Rozwija funkcje motoryczne. Uczy przestrzegania reguł. Do takich zabaw zalicza się np. grę w berka, w klasy, w 2 ognie.
-zabawa tematyczna, polega na pełnieniu roli, umożliwia dzieciom fikcyjne spełnianie roli, wykonywanie danego zawodu np. lekarza, nauczyciela, kierowcy.
CZAS Z RODZICAMI:
Ten czas, który możemy dzieciom podarować, to czas bezcenny. Wtedy właśnie jako rodzice robimy to co naprawdę w życiu ważne i potrzebne – jesteśmy dostępni.
Niektórzy rodzice wolą mieć spokój od dzieci w chwilach wolnych od pracy lub nie umieją zorganizować wolnego czasu.
Inną kategorię stanowią rodzice, którzy cały wolny czas dziecka wypełniają dodatkowymi zajęciami np. grą na instrumencie, tańcem towarzyskim itd., w ten sposób ograniczając
lub pozbawiając dziecko możliwości zakolegowania
się z dziećmi z podwórka.
To właśnie rodzina pełni ogromną rolę w kształtowaniu aktywności dziecka, od świadomości rodzica dotyczącej znaczenia czasu wolnego zależy w dużym stopniu rozwój młodego człowieka.
Podstawowym środowiskiem wychowawczym każdego dziecka jest rodzina. Rodzice lub opiekunowie mają obowiązek zadbać o prawidłowy rozwój dziecka i zaspokoić jego potrzeby.
To właśnie oni odpowiadają za prawidłowe wykorzystanie czasu wolnego dzieci i to właśnie oni są pierwszymi wzorcami spędzania czasu wolnego. Rodzice mogą zarazić dzieci swoimi pasjami, wspierać w poszukiwaniu własnych zainteresowań. Rozmowy, spacery, włączenie dzieci w życie rodzinne (na miarę ich możliwości) sprzyja budowaniu pozytywnego wizerunku rodziny i dobrych relacji społecznych.
Czas z rodzicami:
-zajęcia twórcze wpływają na rozwój emocjonalny dziecka, kształtują w dziecku uczucia piękna i estetyki, rozwijają umiejętności manualne.
Do nich zaliczamy:
zajęcia plastyczne (np. malowanie, rysowanie, lepienie z plasteliny, modeliny),
zajęcia muzyczne (wspólna gra na instrumentach, taniec, zajęcia teatralne (recytacja, zabawa w teatr),
zajęcia z majsterkowania,
-zajęcia kulturalno-rozrywkowe umożliwiają rodzinie wypoczywać w sposób interesujący. Wśród nich wymienić można m.in.: chodzenie do kina, teatru, na koncerty muzyczne, wspólne układanie puzzli, gry planszowe, wspólne czytanie czy układanie bajek,
-zajęcia fizyczno-ruchowe, to uprawianie sportu np. jazda na rolkach, rowerze, pływanie, jazda na łyżwach, nartach, piesze wędrówki
TROCHĘ STATYSTYKI
39% dzieci poświęca średnio 1-2 godzin dziennie na odrabianie lekcji. W przedszkolu lub zerówce prace domowe zadawane są już 2/3 dzieci, a blisko co czwarte dziecko w tak młodym wieku spędza na ich odrabianiu ponad 3 godziny dziennie. Dzieci starsze mają więcej przedmiotów oraz godzin lekcyjnych, tym samym mniej czasu po szkole na odrabianie lekcji, a mimo to muszą poświęcić na tę czynność więcej czasu niż ich młodsi koledzy.
W klasach 4-6 wszystkie dzieci mają zadawane prace domowe i ponad połowa z nich spędza na ich odrabianiu do 2 godzin dziennie. Zastanawiający jest odsetek 15% dzieci z klas 4-6, którym odrabianie lekcji zajmuje aż 3 do 4 godzin dziennie.
Współczesne dzieci nadal lubią spędzać czas na świeżym powietrzu z rówieśnikami – aż 74% dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym tak właśnie wykorzystuje swój czas po szkole. W każdej grupie wiekowej ta czynność wskazywana była jako najczęstsza w ciągu tygodnia, a co trzecie dziecko przebywa na podwórku od 4 do 7 godzin tygodniowo.
Dla 61% dzieci najczęstszą czynnością w czasie wolnym jest zabawa w domu, jednak bez komputera
i telewizora. Granie na komputerze, tablecie, czy konsoli, zajęło czwarte miejsce w zestawieniu najczęściej wykonywanych czynności (48%).
Na zorganizowanych zajęciach pozaszkolnych dzieci spędzają najczęściej 1-3 godziny tygodniowo, jednak tylko 15% badanych dzieci na nie uczęszcza.
Wśród rodziców ulubioną (72%) i najczęstszą (68%) aktywnością w czasie wolnym z dzieckiem, jest również przebywanie na świeżym powietrzu. Rodzice często też wykorzystują ten czas do rozmowy z dzieckiem (48%) lub wspólnego oglądania filmów (31%). Co czwarty rodzic lubi chodzić z dzieckiem do kina, teatru albo muzeum, jednak nie zawsze ma na to czas – tylko dla 15% to najczęstsza forma spędzania wolnego czasu.
56% dzieci spędza do godziny dziennie wyszukując informacje do nauki w sieci. Aż 42% dzieci przez około godzinę dziennie korzysta z platform edukacyjnych online podczas odrabiania prac domowych, a prawie 1⁄4 poświęca na tę czynność więcej niż godzinę dziennie. Do czego, poza nauką, dzieci wykorzystują komputer? Najczęściej wskazywane przez rodziców jest granie w gry (62%) lub oglądanie filmów i seriali (38%).
CO ZROBIĆ, ABY WARTOŚCIOWO SPĘDZIĆ Z DZIECKIEM CZAS WOLNY?
Spędzanie czasu wolnego przez dziecko nie powinno opierać się jedynie na nudzeniu się i nic nierobieniu. Aby wartościowo wypełnić dziecku czas wolny, nie wystarczy również włączyć mu bajki na tablecie czy dać kredek lub klocków i zostawić dziecko same sobie.
Zdecydowanie największą wartością dla dziecka będzie spędzanie czasu wolnego wspólnie z rodzicami i robienie różnych ciekawych rzeczy. Sprawdź koniecznie nasze dobre praktyki, które sprawdzają się w mądrym planowaniu czasu wolnego dziecka.
Odłóżcie telefony na bok.
W czasie wolnym warto odłożyć na bok telefon, tablet, komputer oraz inne rozpraszacze.
Wytłumacz dziecku, że warto być tu i teraz, a aby w pełni wypocząć i zregenerować się, warto odciąć się od wirtualnego świata. To samo tyczy się również nas rodziców.
Jeżeli planujesz spędzać wspólnie z pociechą czas wolny, poświęć 100% swojej uwagi dziecku i wykonywanym aktywnościom. Telefon może poczekać.
Skupcie się tylko na jednej czynności.
Planując dziecku czas wolny, nie przeciążaj malucha nadmierną ilością aktywności. Aby w pełni zregenerować swój umysł, dziecku wystarczy pełne skupienie się na jednej przyjemnej
i ciekawej dla niego aktywności. Przykładowo, jeżeli robicie z dzieckiem prace plastyczne, to rozmawiajcie tylko o tym co tu i teraz, a nie skupiajcie się na trudnych tematach takich jak szkoła zadania domowe.
Pozwól dziecku wybrać, co chce robić.
Czas wolny dziecka warto zaplanować na podstawie jego zainteresowań, pasji i hobby. Jeżeli pociecha uwielbia aktywności sportowe, zaplanujcie mecz w piłkę nożną, jeżdżenie na rowerach lub wyjście do aquaparku. Jeżeli maluch woli prace plastyczne, zapewnij dziecku wszelkie niezbędne przybory plastyczne i weź udział we wspólnej zabawie. Zrozumienie potrzeb dziecka jest kluczem do mądrego
i pożytecznego spędzania czasu wolnego.
Połączcie przyjemne z pożytecznym.
W czasie wolnym pozwól dziecku odpocząć, ale jeżeli możesz połączyć przyjemne z pożytecznym — zrób to! Przykładem może być, chociażby oglądanie bajek po angielsku, dzięki czemu pociecha mimowolnie uczy się angielskich słówek, czy wspólne gotowanie, podczas którego dziecko może uczyć się nazw jedzenia po angielsku. Dodatkową korzyścią w przypadku malucha, który pomoże w przygotowaniu rodzinnego posiłku, jest pyszne danie, które będzie smakowało całej rodzinie!
Nie zostawiaj dziecka samego!
Dzieci po całym tygodniu spędzonym w szkolnych ławkach najbardziej doceniają czas wolny spędzany z rodzicami. Nawet jeżeli w tygodniu masz sporo pracy i nie masz aż tyle czasu wolnego na zabawę z dzieckiem, zrób tak, aby weekend był dla pociechy wyjątkowy. Czas wolny zaplanuj w taki sposób, aby mogła w nim uczestniczyć cała rodzina i żeby każdy miał okazję wypocząć.
Gabriela Bochniarz
Psycholog LENKOWO
Źródła:
http://poradnia.inowroclaw.info/znaczenie-czasu-wolnego- w-rozwoju-dziecka/#ftn8 https://nowastrona.sp5.chorzow.pl/images/stories/kacikedukacyjny /czas_wolny_a_rozwoj_dzieci_w_wieku_wczesnoszkolnym.pdf https://mintmag.pl/czas-wolny-dzieci/ https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Nauczyciel_i_Szkola /Nauczyciel_i_Szkola-r2007-t1_2(34_35)/Nauczyciel_i_Szkola- r2007-t1_2_(34_35)-s137-143/Nauczyciel_i_Szkola-r2007- t1_2_(34_35)-s137-143.pdf
Obraz Daniela Dimitrova z Pixabay